Usability (inaczej użyteczność) to dział marketingu internetowego zajmujący się przyjaznością stron dla użytkowników i bezproblemowym dla użytkownika poruszaniem się po serwisie internetowym. Bardzo mało firm (nie wspominając już o webdesignerach i administratorach jako osobach prywatnych) zwraca uwagę na użyteczność stron dla użytkowników.

Przede wszystkim większość serwisów niekomercyjnych zwraca uwagę tylko na to, aby strona wyglądała fajnie, innowacyjne itp. Kompletnie nie zwracają uwagi na to, czy user nie gubi się na stronie oraz czy dostęp do informacji których szuka jest łatwy. Bywa tak, że odwiedzający szuka przez kilka chwil informacji, które powinny być widoczne od razu. Zamiast tego stosuje się debilną strukturę, kompletnie nieprzyjazną z punktu widzenia klienta czy czytelnika.

Ważne, aby projektować strony z myślą o użyszkodnikach. Popatrzmy ich oczyma, sprawdźmy gdzie osoba nieznająca struktury naszej witryny może zacząć się gubić.

Jak to sprawdzić ? Jest wiele metod od zwykłych ankiet, testów, po mapy klików oraz metody eye-tracking (sprawdzanie gdzie user patrzy). Niech za przykład posłuży sprawdzenie mapy klików. Jeśli widzimy, że pewien obszar jest klikany dość często a nie ma tam nic umieszczonego, to może warto coś z tym zrobić.

Domyślnie użytkownicy przyjmują, że kliknięcie na logo powoduje przeniesienie do głównej strony serwisu. Jeśli tak nie jest, a nie ma dostępnej ścieżki powrotu, użytkownik może poczuć się podirytowany.

Pamiętajmy, że odwiedzający są niecierpliwi i każda chwila zwłoki, możliwość zgubienia się lub niezrozumienia działania serwisu może nas kosztować utratę potencjalnego klienta.

Nie powiedzialem jeszcze, na czym polega dokładnie usability. Mówiąc w najprzystępniejszej formie:

Jest to ogól działań, mających na celu ułatwienie użytkownikowi wykonanie wszelkich czynności w serwisie oraz znalezienie wszystkich niezbędnych informacji. To także zachowanie struktury serwisu w/g pewnych norm (klikalne logo, breadcrumbs* itp.)

*breadcrumbs – Okruszki chleba, czyli ścieżka zagłębienia w witrynę. Przykład z forów internetowych:

Forum Index -> Pytania i Propozycje -> Wygląd

Każdy z poszczególnych elementów jest pewnym poziomem witryny czy kategorią. Dzięki temu użyszkodnik wie, w którym miejscu witryny się znajduje. Warto także odznaczyć to w rozwijalnych listach kategorii.

Warto zadbać o to, by user nie czuł się niepewnie. Oto przykładowe błędy popełniane przez webdesignerów:

– Nieklikalne logo
– Brak breadcrumbs
– Wymyślna struktura menu nawigacyjnych
– Zmiana nazwy z koszyk na np. torba, plecak (lub brak koszyka)
– Problem z formularzami (brak podpowiedzi co do pól np. maksymalna czy minimalna długość nicku)
– Wyszukiwarka domyślnie powinna być ulokowana w górnej części strony po prawej. Jeśli tak nie jest, odwiedzający może mieć problem z jej odnalezieniem. Brak wyszukiwarki na dużych serwisach to także problem.

Jest tego o wiele wiele więcej. Zachęcam do przeczytania wspanialej książki poświęconej usability: Usability w e-biznesie – Tomasz Karwatka.

Pozdrawiam,
Lukasz Prox Matusik